Plantun de Prouvènço

Pèr coumpara dos planto d'encò nostre

Butomus umbellatus & Lathyrus niger

fotò
fotò
Esparganèu

Butomus umbellatus

Butomaceae

Àutri noum : Joun-flouri, Carrelet.

Noms en français : Butome en ombelle, Jonc fleuri.

Descripcioun :
L'esparganèu o joun-flouri trachis dins li relarg bagna d'aigo, coume li lono e li mueio. Fai un gros rizoumo que douno, pau à cha pau de gròssi coulounìo. Li fueio soun longo, en triangle, e larjo de 1 cm emé de bord proun coupant. Fai d'enflourejado en brout (oumbello) de flour roso emé 6 tepalo. Lou fru caup 6 fouliculo.

Usanço :
La racino dóu joun-flouri se manjo un cop cuecho. Se n'en fasié de galeto en Bousnìo.

Port : Erbo
Taio : 50 à 200 cm
Fueio : costo paralèlo
Tipe bioulougico : Emicriptoufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo

Gènre : Butomus
Famiho : Butomaceae


Ordre : Alismatales

Coulour de la flour : Roso
Petalo : 6
Ø (o loungour) flour : 15 à 20 cm
Flourido : Estiéu

Sòu : Ca
Autour basso e auto : 0 à 600 m
Aparado : Vo
Jun à juliet

Liò : Aigo - Lono - Mueio - Palun
Estànci : Mesoumediterran à Mountagnard
Couroulougi : Éurasiatico
Ref. sc. : Butomus umbellatus L., 1753

fotò
fotò
Jaisso(-negrejanto)

Lathyrus niger

Fabaceae Leguminosae

Nom en français : Gesse noicissante.

Descripcioun :
Aquesto jaisso, coumuno dins lis uba, trachis dins li blachiero e faio de nòsti colo e en basso mountagno. La planto èi bèn drecho emé uno cambo carrado mai pas alado. Li flour soun vióuleto, pièi viron à bluio pèr veni negro coume li dusso un cop maturo.

Usanço :
Li racino soun couneigudo pèr sarra li car e faire pissa. S'aprèn qu'es esta trouba d'arbutosido (o arbutino) qu'es un anti-baterian urinàri. L'arbutosido esclargi peréu la pèu (en empachant l'acioun de la tirousinaso).

Port : Grando erbo
Taio : 15 à 90 cm
Fueio : coumpausado
Tipe bioulougico : Emicriptoufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo

Gènre : Lathyrus
Famiho : Fabaceae
Famiho classico : Leguminosae

Ordre : Fabales

Coulour de la flour : Vióuleto
Petalo : irregulièro
Ø (o loungour) flour : 10 à 15 mm
Flourido : Printèms - Estiéu

Sòu : Ca
Autour basso e auto : Pancaro entresigna
Aparado : Noun
Mai à juliet

Liò : Blachiero - Faio - Pinedo
Estànci : Subremediterran à Mountagnard
Couroulougi : Eurasiatico
Ref. sc. : Lathyrus niger (L.) Bernh., 1800

Partisoun en Prouvènço : CCC à C : mai o mens coumuno ; R à RRR : pulèu o forço raro ; "ges" dins aquéu relarg.
fotò Rose Plano Auto Basso Safrouso Preaupenco Marino Aup
R
ges
C
C
C
C
C
R

Butomus umbellatus & Lathyrus niger

R
R
ges
RR
ges
ges
ges
ges

Coumpara Esparganèu emé uno autro planto

fotò

Coumpara Jaisso(-negrejanto) emé uno autro planto

fotò